Kredyt a pożyczka to nie to samo

przez

Różnice na pierwszy rzut oka

Pożyczka i kredyt udzielane są na innych zasadach i przez odmienne podmioty. Ich umowy regulują także różne podstawy prawne.

Jakie są podstawowe różnice pomiędzy pożyczką a kredytem?

Kredytu może udzielić wyłącznie bank (uczestnik rynku kapitałowego) po uprzednim spisaniu szczegółowej umowy. Z kolei po pożyczkę możemy udać się do instytucji lub osoby fizycznej.

Umowę pożyczki spisuje się zazwyczaj przy kwotach wyższych niż 500 zł (poniżej tej kwoty wystarczy umowa ustna). Pieniądze lub przedmioty z pożyczki możemy przeznaczyć na dowolny cel, ponieważ stają się one własnością pożyczkobiorcy. Inaczej jest w przypadku kredytu. Kredytobiorca jedynie dysponuje pieniędzmi, których właścicielem pozostaje bank. Musi także ściśle określić, na jaki cel przeznaczy pieniądze z kredytu.

Jaka ustawa reguluje kredyty i pożyczki?

Wspomnieliśmy już o tym, że kredyt a pożyczka to nie to samo. Naturalnym jest, że zastanawiasz się jakie są różnice prawne. Umowę kredytu oraz pożyczki bankowej reguluje ustawa o prawie bankowym.

To właśnie ona nakazuje zawarcie umowy kredytowej na piśmie (art. 69) z uwzględnieniem takich danych jak:

  • kwota kredytu,
  • termin spłaty
  • wysokość raty.

Z kolei zasady udzielania pożyczki reguluje Kodeks Cywilny2, który nie narzuca stronom sporządzenia konkretnej formy umowy (o ile wartość pożyczki nie przekracza 500 zł). Określa jedynie przedmiot umowy pożyczki – mogą to być pieniądze lub rzeczy określone co do gatunku („ta sama ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości”). Warunkiem jest, aby osoba udzielająca pożyczki była właścicielem przedmiotu pożyczki (nie może on należeć do osób trzecich). Kodeks Cywilny uwzględnia także możliwość użyczenia rzeczy drugiej stronie. Wówczas zaleca się podpisanie tzw. umowy użyczenia.

Kredyt a pożyczka – podobieństwa i różnice

Kiedy pożyczamy pieniądze od znajomego, wiemy, że mamy do czynienia z pożyczką. Z kolei decydując się na zakup mieszkania, wiele osób ubiega się o kredyt hipoteczny i podpisuje umowę kredytową – tak też jest zatytułowany dokument, który dostajemy do podpisania od pracownika banku. Niektóre formy pomocy finansowej mogą jednak wyglądać dla klientów instytucji bankowych i parabankowych bardzo podobnie. Jak rozpoznać, czy proponuje się nam pożyczkę, czy kredyt?

Kredyt i pożyczka – formalności

Pożyczka zaciągana od osoby fizycznej lub w instytucji niebędącej bankiem zwykle nie wiąże się z dużą liczbą formalności. Obecnie jednak większość firm pożyczkowych sprawdza historię kredytową klienta w Biurze Informacji Kredytowej (BIK), Krajowym Rejestrze Długów (KRD) oraz w Rejestrze Dłużników Biura Informacji Gospodarczej. Pożyczkę można uzyskać online w formie przelewu na konto bankowe lub w gotówce bezpośrednio w placówce firmy. Aby ubiegać się o pożyczkę, wystarczy być osobą pełnoletnią i mieć przy sobie dowód osobisty.

Dokumenty wymagane przez bank

Decydując się na pożyczkę bądź kredyt w banku, musimy liczyć się z większą liczbą formalności. Na podstawie dochodów i obciążeń wpływających na konto sprawdzana jest zdolność kredytowa klienta.

Do wybranej placówki bankowej należy dostarczyć także szereg potrzebnych dokumentów:

  • dowód osobisty (niektóre firmy wymagają drugiego dokumentu potwierdzającego tożsamość),
  • zaświadczenie o dochodach,
  • wydruk z rachunku bankowego potwierdzający wpływy (najczęściej z ostatnich 6 miesięcy),
  • umowę o pracę / zlecenia / o dzieło,
  • rachunki do umów z ostatnich miesięcy,
  • rozliczenie podatkowe z ostatniego roku (przy umowie-zleceniu lub o dzieło).

W przypadku osób zatrudnionych na czas określony większość banków wymaga, aby okres trwania umowy wynosił co najmniej pół roku. Oczekiwany minimalny okres zarobkowania na podstawie umowy o pracę na czas określony będzie się różnił w zależności od danej instytucji bankowej.

Jak powinna wyglądać umowa kredytowa / pożyczkowa?

Zgodnie z ustawą o prawie bankowym każda umowa kredytowa powinna zostać sporządzona na piśmie.

Musi także zawierać określone informacje:

  • kwotę kredytu,
  • zasady spłaty,
  • termin spłaty,
  • wysokość oprocentowania oraz warunki zmiany oprocentowania,
  • wysokość opłat i prowizji dla banku,
  • cel, na jaki mają zostać przeznaczone środki z kredytu.

W przypadku umów pożyczkowych wymagania formalne nie są już tak ściśle określone. Często wystarczy sama umowa ustna (kwoty do 500 zł). Dokument nie musi także określać celu, na jaki zostaną przeznaczone środki.

Oprocentowanie

Na podstawie oprocentowania naliczane są odsetki oraz wysokość raty kredytu. Ale to nie jedyne opłaty ponoszone przy kredycie czy pożyczce. Aby poznać całkowity koszt, warto zwrócić uwagę na RRSO (rzeczywistą roczną stopę oprocentowania). Oprócz oprocentowania RRSO uwzględnia wszystkie koszty kredytu (w tym prowizje i koszty usług dodatkowych), pozwalając na obiektywne porównanie ofert dostępnych kredytów i pożyczek.

Przykład: oprocentowanie pożyczek hipotecznych jest wyższe niż kredytów hipotecznych. Warto wiedzieć, że oprocentowanie wszystkich ofert zabezpieczonych hipoteką jest zazwyczaj dużo niższe niż w przypadku standardowych ofert kredytowych banków i firm pożyczkowych.

Rodzaje kredytów

Znajomość rodzajów kredytów i pożyczek ułatwia klientowi podjęcie decyzji o wyborze oferty danego banku, firmy pożyczkowej bądź spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej.

Ze względu na okres spłaty wyróżniamy

  • kredyty długoterminowe – np. kredyt hipoteczny – oraz
  • kredyty krótkoterminowe, np.:
    • kredyt odnawialny – związany z rachunkiem oszczędnościowo-rozliczeniowym (często mylony z debetem),
    • kredyt rewolwingowy – umożliwia ponowne skorzystanie z kredytu w przypadku wcześniejszego spłacenia zobowiązania (karta kredytowa).

Kiedy chcemy połączyć kilka kredytów w jeden bądź zmienić ofertę kredytową na korzystniejszą, możemy skorzystać z kredytu:

  1. konsolidacyjnego,
  2. refinansowego.

Jeśli zastanawiasz się, co będzie lepsze – kredyt czy pożyczka – powinieneś najpierw odpowiedzieć sobie, na jaki cel potrzebujesz pieniędzy. Dla przykładu: kredyt hipoteczny służy tylko i wyłącznie uzyskaniu środków, przeznaczonych na budowę domu.

Istotny jest także cel, na który chcemy przeznaczyć pożyczone środki pieniężne.

Rozróżniamy:

  • pożyczki i kredyty hipoteczne,
  • kredyty konsumenckie, np. kredyt samochodowy,
  • kredyty konsumpcyjne – służą do finansowania bieżących potrzeb (remont mieszkania, wyjazd na wakacje),
  • pożyczki gotówkowe – zaciągając pożyczkę, nie musimy określać celu, na jaki chcemy przeznaczyć pieniądze,
  • kredyty i pożyczki pozabankowe dla firm (kredyty obrotowe, kredyty kupieckie, pożyczki terminowe dla firm, pożyczki online dla firm, pożyczki dla zadłużonych firm).

Kredyt a pożyczka – na co możemy wziąć pieniądze?

Remont

Możemy skorzystać np. z kredytu odnawialnego bądź z karty kredytowej. Jeśli jednak potrzebujemy większej sumy, a bank nie chce udzielić nam kredytu ze względu na niestabilne zatrudnienie lub historię kredytową, z pewnością mniej formalności będzie nas czekać w firmie pożyczkowej.

Samochód lub motocykl

W przypadku zakupu dowolnego pojazdu możemy skorzystać z kredytu samochodowego lub z kredytu gotówkowego. Pierwszy z nich, dzięki szeregowi zabezpieczeń na wypadek braku spłaty (zastaw rejestrowy, przewłaszczenie na zabezpieczenie, cesja z polisy AC), jest znacznie tańszy – oprocentowanie waha się od 7% do 20%. Na kredyt samochodowy nie można jednak liczyć w przypadku zakupu auta starszego niż 15-letnie (a w niektórych bankach 10-letnie). Kredyt lub pożyczka gotówkowa ma wyższe oprocentowanie (od 20% wzwyż), jednak nie wymaga tylu formalności i podawania celu zakupu (środki możemy przeznaczyć na zakup starszego pojazdu).

Budowa domu

Kredyt na budowę domu należy do trudniejszych w obsłudze. Oprócz standardowych dokumentów potwierdzających zdolność kredytową należy dostarczać do banku dokumenty budowlane. Okresowo bank wysyła inspekcję na budowę i sprawdza postęp prac. Może nawet cofnąć kredyt, jeśli uzna, że środki były wydane niezgodnie z przeznaczeniem. Banki rzadko też jednocześnie finansują zakup gruntu i samą budowę. Jeśli istnieje taka możliwość, łatwiej obsługiwać pożyczkę (np. hipoteczną, pod zastaw mieszkania lub działki) i dowolnie dysponować środkami.

Otwarcie działalności

Pożyczka na rozpoczęcie działalności może być np. nieodpłatna, a nawet bezzwrotna (fundusze unijne, Urząd Pracy). Z kolei kredyt jest zawsze zwrotny i płatny. Wymaga także ścisłego określenia celu.

Rozwój firmy i inwestycje

Kredyty oferowane w bankach zazwyczaj są ofertą komercyjną obarczoną opłatami i prowizjami. Warto najpierw sprawdzić ofertę preferencyjnych pożyczek finansowanych przez urzędy pracy czy fundusze unijne.

Alternatywnym sposobem na pozyskanie funduszy może być także:

  • znalezienie inwestora (aniołowie biznesu),
  • skorzystanie z funduszy venture capital lub private equity,
  • wykorzystanie platformy crowdfundingowej.

Kredyt lub pożyczka dla zadłużonych

Osoby z nie najlepszą historią kredytową mogą mieć kłopoty przy ubieganiu się o kolejny kredyt bądź pożyczkę. Choć firmy pożyczkowe w swoich reklamach nadal korzystają z haseł „pożyczki bez BIK i KRD”, w praktyce coraz więcej z nich dobrze wie, gdzie i jak sprawdzić dłużnika. Wówczas warto rozważyć opcję kredytu z dodatkowym poręczeniem (żyrowanie pożyczki) albo pod zastaw ruchomości lub nieruchomości. Na pożyczkę mogą liczyć także osoby, którym został przydzielony komornik sądowy. Jak wyjść z długów i zdobyć potrzebne pieniądze legalnie? Aby uniknąć zablokowania środków z konta bankowego przez komornika, zadłużony klient może skorzystać z pożyczki gotówkowej pozyskanej w instytucji pozabankowej, którą można spłacać np. przelewem pocztowym (bez udziału banku).

Gwarancje bankowe

Ubiegając się o kredyt jako firma handlowa bądź usługowa, mamy możliwość skorzystania z kilku rodzajów jego zabezpieczenia, np. z gwarancji bankowej. Jest to zobowiązanie banku do wypłaty określonej kwoty, gdy kontrahent, któremu bank wystawiał taką gwarancję, nie wywiąże się ze swoich zobowiązań. Wtedy beneficjent gwarancji może zgłosić do banku-gwaranta żądanie wypłaty sumy gwarancyjnej. Taka usługa świadczona przez większość banków skutecznie zabezpiecza interesy partnerów handlowych firmy, dla której została wystawiona, podnosi jej wiarygodność oraz może być przedmiotem zabezpieczenia kredytów. Najczęściej jest to usługa płatna, wykorzystywana przy operacjach na większe kwoty.

Porównanie wybranych pożyczek i kredytów

Kredyt gotówkowy

  • dowolny cel,
  • wysokie oprocentowanie.

Pożyczka hipoteczna

  • dowolny cel,
  • niższe oprocentowanie w stosunku do kredytu gotówkowego.

Kredyt hipoteczny

  • udziela bank,
  • reguluje prawo bankowe,
  • cel – zakup mieszkania lub domu.

Pożyczka mieszkaniowa

  • udziela pracodawca z kasy zapomogowo-pożyczkowej lub zakładowego funduszu świadczeń socjalnych,
  • regulują przepisy regulaminu zakładowego funduszu świadczeń socjalnych,
  • cel – remont, zakup mieszkania

Kredyt mieszkaniowy

  • przeznaczony na zakup mieszkania, domu bądź garażu.

Pożyczka hipoteczne

  • dowolny cel,
  • wyższe oprocentowanie.

Pożyczka pracownicza

  • niskie oprocentowanie (lub jego brak),
  • udziela kasa zapomogowo-pożyczkowa,
  • charakter krótko- lub długoterminowy,
  • dowolny cel (zakres określa regulamin kasy).

Kredyt hipoteczny

  • niskie oprocentowanie,
  • udziela bank,
  • charakter długoterminowy,
  • przeznaczony na zakup mieszkania, działki, domu, sfinansowanie budowy domu bądź remont i przebudowę domu.

Pożyczka gotówkowa

  • udziela bank, parabank lub kasa zapomogowo-pożyczkowa,
  • przelew na konto lub gotówka do ręki,
  • dowolny cel,
  • umowa powyżej kwoty 500 zł.

Kredyt gotówkowy

  • udziela bank,
  • wyłącznie przelewem na konto,
  • dowolny cel,
  • konieczność podpisania umowy kredytowej.

Pożyczka gotówkowa

  • udziela parabank lub kasa zapomogowo-pożyczkowa,
  • dowolny cel,
  • nie wymaga wielu formalności,
  • zwykle wysokie oprocentowanie (w przypadku ofert komercyjnych).

Kredyt hipoteczny

  • udziela bank,
  • przeznaczony na zakup mieszkania, działki, domu, sfinansowanie budowy domu bądź remont lub przebudowę domu,
  • wymaga zdolności kredytowej, zaświadczenia o dochodach, dobrej historii kredytowej itp.,
  • niskie oprocentowanie.